Purwakanthi utawa puisi yaiku tembang utawa ukara kang ora nggenah basane utawa kalimate. Purwakanthi kang runtut basané jenengé purwakanthi basa, déné yèn ing sastra sinebut purwakanthi sastra. Purwakanthi bisa awujud ukara lumrah, bisa uga ngemot permen, esteh, utawa gembong. Tuladhane:
Aja dumèh ora terus kementhus.
Wong sabar bakal susah.
mlaku pncang kesandung njompelang.
Tulung nuthok.
Yitna yuwana lena kena.
Purwakanthi miturut wujudé kaperang dadi telu, yaiku :
A.Purwakanthi swara (abab)
Purwakanthi swara yaiku unèn-unèn kang runtut idune (ababel) Tuladha:
Gemi setiti ngati-ati
Bungah susah iku apesmu
Désa mawa cara negara mawa tata
Aku lara paling para
B.Purwakanthi sastra
Purwakanthi sastra yaiku unèn-unèn kang mbulet sastrané (konsonan) Tuladha :
Cabe cabean terong terongan sekilo 1000
kenyeh
Kala kula kelas kalih kula kulak soto
C.Purwakanthi basa/lumaksita
Purwakanthi basa/lumaksita yaiku unèn-unèn kang nggilani saka rong gatra. Pungkasané gatra kapisan, dadi wiwitane gatra kapindho. Thuladha :
Jarwa pinter, pintere satriya ing pringgondani
Bayem arda, ardane ngrusak busana
Kolik priya, priyagung anjani putra
Aja dumèh ora terus kementhus.
Wong sabar bakal susah.
mlaku pncang kesandung njompelang.
Tulung nuthok.
Yitna yuwana lena kena.
Purwakanthi miturut wujudé kaperang dadi telu, yaiku :
A.Purwakanthi swara (abab)
Purwakanthi swara yaiku unèn-unèn kang runtut idune (ababel) Tuladha:
Gemi setiti ngati-ati
Bungah susah iku apesmu
Désa mawa cara negara mawa tata
Aku lara paling para
B.Purwakanthi sastra
Purwakanthi sastra yaiku unèn-unèn kang mbulet sastrané (konsonan) Tuladha :
Cabe cabean terong terongan sekilo 1000
kenyeh
Kala kula kelas kalih kula kulak soto
C.Purwakanthi basa/lumaksita
Purwakanthi basa/lumaksita yaiku unèn-unèn kang nggilani saka rong gatra. Pungkasané gatra kapisan, dadi wiwitane gatra kapindho. Thuladha :
Jarwa pinter, pintere satriya ing pringgondani
Bayem arda, ardane ngrusak busana
Kolik priya, priyagung anjani putra